حکومت آرمانی از نگاه شاعران و نویسندگان قرن چهارم تا هفتم هجری

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

1  استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

2  دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

چکیده

پادشاهی، در باور و فرهنگ ایرانیان، مدّت‌ها فرّه‌ای ایزدی به حساب می‌آمد. شاهان گرچه به مددِ زر و زور یا به طریق موروثی بر اریکة قدرت تکیه می‌زدند، در حقیقت حکومت را هدیه‌ای از جانب پروردگار و حقّ مسلّمِ خود می‌دانستند. اگر ما نیز این عقیدة نااستوار را، صحیح فرض کنیم، باید بگوییم کمتر پادشاهانی در طول تاریخ وجود داشته‌اند که قدر این موهبت الهی را دانسته و از آن در جهت منافع و مصالح جامعه استفاده کرده باشند‌. بیشتر آن‌ها کسانی بوده‌اند که برای استمرار قدرتمندی خود، بر زیردستان ستم کرده، امنیتِ مالی و جانی آن‌ها را قربانی خواسته‌های سیری‌ناپذیرِ خود کرده‌اند.
در این گفتار، با توجه به متون ادبی قرن چهارم تا هفتم هجری به ویژگی‌های یک حکومت آرمانی پرداخته‌ایم تا دانسته شود که حکومت چگونه باید رفتار کند تا همگان آرامش و امنیت را حس کنند و از رفاهی نسبی برخوردار باشند؛ سپس به یادکردِ اخلاق و منشِ پادشاهانی پرداخته‌ایم که بنا به روایت شاعران و نویسندگانِ این دوره، از عدالت و دادگری بهره‌ای داشته‌اند و ردّ پای حاکمیت صحیح در زندگیشان دیده شده‌است. بدیهی است آنچه از نظر می‌گذرانید، شواهدی است که از متون ادبی استخراج شده؛ بنابراین می‌تواند در مقایسه با حکومت‌های آرمانی‌ای که از زبانِ متفکران و جامعه‌شناسان معرفی شده، مورد بررسی قرار بگیرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ideal Government From the viewpoint of authors and poets of 4th-7th centurt

نویسندگان [English]

  • Masih Bahramian 1
  • maram bolouri 2
1 * Assistant professor of the Persian language and literature, Islamic Azad University, Najafabad branch
2 ** Ph.D. student in the Persian language and literature, Islamic Azad University, Najafabad branch
چکیده [English]

Kingship was considered as a divine glory for a long time in the culture and beliefs of Iranians. Although kings used to rely on their power by the aid of their wealth and oppression or by inheritance, they regarded the rights of governing as a gift of God and their own indisputable rights. Even if we verify this unstable idea, we should mention that there have been few kings in the history that appreciated the divine blessing to use it for the interests and benefits of the community. Most of them were the ones that used to oppress their subordinates for the continuity of their power and sovereignty, and sacrificed the peoples' safety and financial securities for their own insatiable desires. Our aim in this article is to point out to the characteristics of an ideal government by relying on 4th to 7th century (A.H.) literature in order to indicate how a government should behave to the community, for the people to feel peacefulness and security, to have a relative welfare.  Then, we have dealt with recalling the behavior and moral of the kings, who according to narrations of the poets and authors of that era benefitted justice and fairness, and proper governance has been seen in their life.  Clearly, what you are observing includes evidences extracted from literature contexts that could be compared with ideal governorships introduced by the philosophers and sociologists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ideal kings
  • Ideal government
  • Justice

مراجع

 

1- نهج‌البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران : علمی وفرهنگی .

2- افلاطون. (1386) . جمهور، ترجمة فؤاد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی.

3- بلعمی، ابوعلی محمد .(1380) . تاریخ بلعمی، تصحیح ملک الشعراء بهار، به کوشش محمد پروین گنابادی، تهران: زوّار.

4- ناشناخته، بهار ، محمد تقی(مصحح) . (1314 ) . تاریخ سیستان ، تهران :زوار.

 5‌- بیهقی، ابوالفضل.(1378) . تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: زریاب.

6- راوندی، مرتضی .(1364) . تاریخ اجتماعی مردم ایران، ج4، تهران: امیرکبیر.

7- زرین کوب، عبدالحسین . (1372) . پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد، تهران: سخن.

8- سعدی، مصلح الدین . (1387) .گلستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

9- ------------- .(1384) . بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.  

10- سنایی، مجدودبن آدم. (1387) . حدیقه‌الحقیقه، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، دانشگاه تهران.

11- عروضی سمرقندی، احمدبن عمر.(1385) . چهارمقاله، تصحیح محمد معین، تهران: زوار.

12‌- عطار، فریدالدین .(1388) . الهی‌نامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.

13- عنصر المعالی، کیکاووس بن اسکندر بن قابوس.(1386) . قابوس‌نامه، تهران: علمی و فرهنگی.

14- غزّالی، امام محمد .(1389) . نصیحه ‌الملوک، به کوشش قوام الدین طه، تهران: جامی.

15- فردوسی، ابوالقاسم .(1388) . شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.

16- ماکیاولی، نیکولو. (1375) . شهریار، ترجمة داریوش آشوری، تهران: مرکز..

17- مولوی، جلال الدین.(1935) . مثنوی معنوی، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، تهران: علمی‌.

18- ناصرخسروقبادیانی، ناصربن خسرو بن حارث. (1363) . سفرنامه، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران: زوار.

‌19- نجم رازی ، عبدالله بن محمد.(1384) . مرصادالعباد، به اهتمام محمد امین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.

‌20- نصرالله منشی ، ابوالمعالی نصرالله بن محمد .(1386) . کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی تهران: امیرکبیر.

‌21- نظام الملک ، ابو علی حسن .(1364) . سیاستنامه، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: علمی‌و فرهنگی.

22- نظامی، الیاس بن یوسف.(1387) . هفت پیکر، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.

23- ---------------- .(1385) . اقبال نامه، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.

24- یغمایی، اقبال.(1389) . ز گفتار دهقان، تهران: توس.

 

Referrences:

1-Nahjolbalagheh, translated by Jafar Shahidee

2- Publications Co. Plato; 2007; Community, Translated by: Foad Rouhani, 11th edition, Cultural Scientific

3-  [?] ; 1925 ; History of Sistan , verified by Malik al-Shoara Bahar, Zavar library

4- Balami, Abu ali Mohammad ; 2001; Balami Histori, verified by Malek al-Shoara Bahar, edited by Mohammad Parvin Gonabadi, 1st edition, Zavar publications

5- Beihaghi, Abolfazl ; 1999; Beihaghi History, edited by Khalil Khatib Rahbar, 37th edition, Zaryab publications

6- Ravandi, Morteza ; 1986; Iranian peoplr social history, 4th volume, Amir Kabir publications

7- Zarrinkoub Abdol-hossein ; 1993; Ganjeh old man searching for euphoria, 1st edition, Sokhan publications

8- Saadi-,Mosleh al-din ; 2008;Golestan, Corrected and described by Gholamhossein Youssefi, 8th edition, Kharazmi publications

9- Saadi, Mosleh al-din ; 2005;Boustan, Corrected and described by Gholamhossein Youssefi, 8th edition, Kharazmi publications

10- Sanaie,Majdood ben Adam ; 2008; Hadighah al-Hadighah, Corrected and described by Mohammad Taqi Modarres Razavi, Tehran University Press

11- Arouzi Samarqandi,Ahmad bin Omar ; 2006 ; Chahar Maghaleh , Corrected by Mohammad Moien , 3rd edition, Zavar publications

12- Attar, Farid al-din ; 2009 ; Ellahi Nameh , Corrected by M.R. Shafii Kadkani, 5th edition, Sokhan publications

13- Imam Ali Abu-Talib ; 2006 ; Nahj al-balaqeh, Translated by Seyyed Jafar Shahidi, 9th edition, Cultural Scientific Publications Co.

14- Onsor al-maali, Keykavoos bin eskandar bin Qabous ; 2007 ; Qabous Nameh, 15th edition, Cultural Scientific Publications Co.

14- Ghazzali, Imam Mohammad ; 2010 ; Nasihat al-Molouk, edited by Qavam al-din Taha, Jami publications

15- Ferdowsi, Abolghassem ; 2009 ; Shah Nameh, edited by Saeed Hamidian, 10th edition, Qatreh publications

16- Machiavelli, Niccolo ; 2006 ; Shahryar, Translated by Dariush Ashuri, 2nd edition, Markaz publications

17- Molavi, Jalal al-din ; 1935 ; Masnavi Manavi, Corrected by Reynold Ellin Nicholson, Ali Akbar Elmi publications

18- Nasser Khosrow ; Safar Nameh ; Corrected by Mohammad Dabir Siaqi, 2nd edition, Zavar bookshop, Golshan publications

19- Najm Razi ; Mersad al-Ebad, verified by M.A.Riahi, 11th edition, Cultural Scientific Publications Co.

20- Nasrollah Monshi ; 2007 ; Kelileh & Damaneh, verified by Mojtaba Minovi, 31st edition, Amir Kabir publications

21- Nezam al-Molk ; 1985 ; Siasat Nameh, edited by Hubert Dark, 2nd edition, Cultural Scientific Publications Co.

22- Nezami, elias bin Yousef ; 2008 ; Haft Paykar, edited by Saeed Hamidian, 7th edition, Qatreh publications

23- Nezami, elias bin Yousef ; 2008 ; Eqbal Nameh, edited by Saeed Hamidian, 6th edition, Qatreh publications

24- Yaqmaie, Eqbal ; 2010 ; Ze Goftar-e Dehghan (From the farmer's speech), 5th edition, Tous publications

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

دوره 4، شماره 13
بهار 1391
صفحه 139-168

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار