رعایت مرزهای اخلاق انسانی، یکی از برجستهترین خصوصیات شاعران بزرگ ادب فارسی است. خلق آثار ارزشمندی همچون شاهنامه در کنار ارزشهای ادبی آن که در اوج زیبایی است به دلیل رعایت اصول اخلاقی بیشترین تأثیر را در برانگیختن خصایل انسانی در مخاطبان خویش داشته است. یکی از مهم‌ترین این خصایل، رازداری و کتمان سرّ است که در بسیاری از داستانهای شاهنامه از جمله داستانهای عاشقانه در دو گونة رازداری ممدوح و مذموم دیده میشود. فردوسی با حفظ تعهد به تعلیم اخلاق رازداری، به بیان ماجرای عشق، در گیرودارهای قومی، نژادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی در جامعة نیمه تاریخی و نیمه افسانهای داستانها پرداخته است. این آموزه گاه به شکل پند و نصیحت و گاه در عمل و عکسالعمل شخصیتها همراه با بسیاری از ظرایف و نکات، اوج و فرود مییابد. بررسی رازداری در داستانهای عاشقانة شاهنامه با توجه به ویژگیها و عناصر برجستهای مانند حماسه، عشق، پهلوانی، آیین سوگند و امثال آن اهمیت دارد. بررسی این داستانها برای اثبات عوامل تأثیرگذار در گسترش تعلیم رازداری و شناخت نقش عناصر اصلی داستان عاشقانه در رازداری‌های ممدوح یا مذموم و همچنین بررسی تأثیر بنمایههای حماسی و عشق، در پایداری و یا ضعف رازداری اهمیت دارد.
.Secrecy in romantic stories of Shahnameh: An important characteristic of educational literature
نویسندگان [English]
Hossein Aqa Hosseini1؛ nahid nasrazadani2
1Professor of Persian language and literature, University of Isfahan
2PhD student of Persian language and literature, University of Isfahan.
چکیده [English]
Respect for human moral boundaries is one of the most prominent features of the great poets of Persian literature. Creating valuable works such as Shahnameh, alongside its literary values at the highest degree of aesthetics, had the greatest impact on stimulating the human characteristics of his audience because of ethics. One of the most important virtues is secrecy and being faithful to a secret which is seen in the two types as praised and condemned secrecy in most romantic stories of Shahnameh. Romantic stories of Hakim Ferdowsi's Shahnameh have narrated the love story of two lovers amongst all the ethnic, racial, political, social, cultural, and military in the semi-historical and semi-legendary communities of stories, while maintaining a commitment to teach the doctrine of ethics of secrecy. This doctrine is sometimes in the form of advice and sometimes in the action and reaction of characters, along with numerous points, rising and falling. Examining the doctrine of secrecy in romantic stories of Shahnameh is important with regards to vital characteristics and elements such as epic, love, athletics, secrecy, oath ritual, and alike. Studying these stories is essential to prove significant factors in the spread of teaching secrecy and knowing the role of the main elements of romance in praised or condemned secrecy, and the efficacy of epic and love themes in stability or weakness of the doctrine of secrecy.
کلیدواژه‌ها [English]
Secrecy, Shahnameh, romance, education literature
مراجع
1- قرآن کریم.
2- نهج‌البلاغه.(1376). فیض الاسلام. سید علینقی. تهران: انتشارات فیض الاسلام.
3- ابوالحسنی، علی.(1390). بوسه بر خاک پی حیدر(ع). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
4- البرز، پرویز.(1369). شکوه شاهنامه در آیینه تربیت و اخلاق پهلوانان. تهران: دانشگاه الزهرا.
5- تقوی، محمد.(1376). حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی. تهران: روزنه.
6- حمیدیان، سعید.(1392)، شرح شوق. تهران، نشر قطره.
7- دانشور وزیری، عبدالرضا؛ حسینی کازرونی، سید احمد و سید صادقی، سید محمد. (1394). واکاوی گزارههای نیک و بد در شاهنامه، ادیان ایران باستان و اسلام. مطالعات ادبیات تطبیقی، سال نهم، شماره 34، ص.ص. 108-91.
8- دهخدا، علی اکبر.(1377). لغت نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران- روزنه.
9- ستاری، جلال.(1375). عشق صوفیانه. تهران: نشر مرکز.
10- سرّامی، قدمعلی.(1373). ازرنگ گل تا رنج خار. تهران: علمی و فرهنگی.
11- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1372). انواع ادبی و شعر فارسی. رشد آموزش ادب فارسی. سال هشتم، شماره 33، ص.ص. 9-4.
ابتدای صفحه