اثر ادبی تعلیمی، اثری است که دانشی (چه عملی و چه نظری) را برای خواننده تشریح کند یا مسایل اخلاقی، مذهبیو فلسفی را به شکل ادبی عرضه دارد. مثنوی معنوی نمونه بارز ادبیات عرفانی علیمی است که در آن، مولانا به بهترین شکل و در قالب تمثیل و حکایات تعلیمی، آموزه های اخلاقی و عرفانی را به مخاطبانش آموزش می دهد. در این مقاله، برخی از نکات تعلیمی مثنوی و تأثیرگذاری آن بر شنونده و کارکرد آن در حوزه آسیب های اجتماعی بررسی می شود تا دریابیم مولوی چگونه از آموزه های مبتنی بر تجربیات ارزشمند خود برای تعلیم و تربیت بهره برده است و چگونه می‌توان از این آموزه ها در کاهش و ترمیم آسیب های اجتماعی در دنیای معاصر استفاده کرد. یافته های این تحقیق نشان می دهد مولوی عرفان را امری اجتماعی می داند و آموزه‌های عرفانی وی کاملاً در حوزه اجتماعی است و می توان با به کارگیری آنها از بسیاری از آسیب های اجتماعی جلوگیری کرد.
The didactic doctrines of Mathnavi Manavi in the field of social harms
چکیده [English]
A Didactic work is a form of work that knowledge (whether theoretical or practical) is explained to readers or moral religious and philosophical issues are expressed in a literary form (Shamsia1382:269). Rumi’s Mathnavi is the best typical example of a mystical literature in which Rumi teaches moral and spiritual trainings in the forms of parables and educational stories to the readers. In this article, we study some educational advices of Mathnavi and their effects on the readers to understand how the teachings of Rumi’s mysticism are used in education. Although in the previous studies, mystical and moral teachings of Mathnavi have been carried out considerably, the purpose of the present paper is to examine the educational and moral points of Mathnavi from social view. Therefore, we could use these teachings to reduce and restore social harms in the contemporary world - a world that civilization and modernity have violated many of moral virtues. This research is on the basis of analytic–descriptive method. The result shows that Rumi believed in mysticism as a social fact and his teachings in this category are social and moral. Thus, by using them in social life we can prevent most of social pathology.
کلیدواژه‌ها [English]
Didactic, Masnavi, ethic, education
مراجع
- پورنامداریان، تقی .(1383). رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی.
2- --------------- .(1388). در سایه آفتاب، تهران: سخن.
3- توجهی، عبدالعلی؛ توکل پور، محمدهادی .(1390). وجوه تمایز زنا و تجاوز به عنف با تأکید بر شیوه اثبات، پژوهش نامه حقوق اسلامی، سال12، ش 2، پیاپی 34: 132- 101.
6- ساروخانی، باقر .(1380). درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
7- شمیسا، سیروس .(1383). انواع ادبی، تهران: فردوس.
8- علیایی زند، شهین .(1381). ازدواج نامناسب بستری زمینه ساز برای روسپیگری، رفاه اجتماعی، ش دوم (5): 143- 119.
9- فارلی، ملیسا .(1381). روسپیگری امری مسلم بر تجاوز به حقوق بشر، ترجمه مهدیس کامکار، رفاه اجتماعی، سال دوم، ش 6: 273- 265.
10- معارفی، غلامرضا .(1387). بررسی سلامت جنسی زوجین و شیوه های تأمین آن در اندیشه شیعی بر اساس احادیث کتاب وسایل الشیعه، دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشور پزشکی، سال16، ش 78: 74- 67.
11- منصوری، خلیل .(1390). هنجارهای رفتاری و معیارهای ارتباط اجتماعی، دانشنامه موضوعی قرآن (مرکز فرهنگ و معارف قرآن).
12- مولوی، جلال الدین .(1390). مثنوی معنوی، تهران: هرمس.
13- نوروزپور، لیلا .(1392). حرص و طمع در مثنوی مولوی و مقایسه آن با چهار اثر در حوزه ادبیات تعلیمی، فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال ششم، ش 1: 444- 431.
14- وکیلی، شروین .(1389). مفهوم دروغ در ایران باستان، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناسی، سال ششم، ش 20: 198- 173.
15- همایی، جلال الدین .(1374). مولوی نامه (مولوی چه می گوید ؟)، تهران: هما.
16- یلمه‌ها، احمدرضا .(1390). بررسی تطبیقی اشعار تعلیمی فردوسی و حافظ، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، سال سوم، ش 11: 175- 153.
17- یوسفی، هادی .(1388). رایزنی در حماسه های ملی ایران، فصلنامه زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال اول، ش 1: 104- 93.
ابتدای صفحه