در ادبیات تعلیمی نیز همانند هر نوع ادبی دیگر ارتباط و تناسب بین صوت حروف و مضمون اهمیت زیادی دارد. نحوه استفاده از واج‌ها در کلام یک اثر نقش بسیار مهمی در آفرینش آن و بیان مقصود گوینده ایفا می‌کند. واج‌های یک نوع ادبی زبان خاص، از لحاظ اصوات، چگونگی ایجاد معنا و نحوه قرارگرفتن در کنار هم می‌تواند به غنای آن نوع ادبی بیفزاید؛ بنابراین به کارگیری واج‌ها در انواع مختلف ادبی یکسان نیست و استفاده از برخی همخوان‌ها در مقابل دیگر همخوان‌های زبان می‌تواند در هر نوع ادبی نقشی به‌سزا داشته باشد و مخاطب خود را آن‌طور که باید برانگیزاند. پژوهش حاضر ضمن بیان اهمیت واج در کلام به بررسی همخوان‌ها، واک‌ها و توازن واجی در زبان ادب تعلیمی به خصوص آثار حافظ، سعدی (بوستان و گلستان) و ناصرخسرو پرداخته است و نه تنها به کمیت کاربرد همخوان‌ها و واک‌ها نظر دارد بلکه دلیل استفاده بیشتر برخی واج‌ها به نسبت واج‌های دیگر را نیز بازگو کرده است و از این طریق تلاش شده است میزان نقش و تأثیرگذاری برخی واج‌ها در انتقال مفاهیم اخلاقی و اندرزگونه به مخاطب تعلیمی اثبات شود.
The effect of phonemes in conveying concepts with emphasis on didactic literature
نویسندگان [English]
abasali vafaie1؛ mana akhlagh2
1Professor of the Persian language and literature, Allameh Tabatabai University.
2Ph.D. student of the Persian language and literature, Islamic Azad University. Saveh Branch.
چکیده [English]
In didactic literature like other literary genres, the connection and correlation of sounds letters content are of great significance. The manner of utilizing the phonemes in the diction of a work play pivotal role in creating the intended subject and conveying the speaker's purpose. With regards to the sounds, the method of creating meaning and their juxtaposition and phonemes which are employed in a special literary genre can enhance the richness of the genre to a considerable degree. Therefore, using various phonemes is not the same in different literary genres. In the present study, with focusing on the importance of phonemes in language, consonants, vowels and the balance of morphemes are investigated in the diction of didactic literature especially in the works of Hafez, Saadi (theBoostan and theGolestan) and Naser khosro. Moreover, the impact of the employed phonemes in conveying the meaning to the audience of didactic literature is studied.
کلیدواژه‌ها [English]
Phoneme (vowels, consonants), Frequency, didactic language
مراجع
1- پویان، مجید.(1391). سبک‌شناسی آوایی شعر حافظ شیرازی با توجه به دیدگاه‌های موریس گرامون. سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، شماره 3، ص. ص. 47-35.
3- خانلری، پرویز. (1369).تاریخ زبان فارسی. تهران: نشر نو.
4- رضوانیان، قدسیه و محمودی نوسر، مریم، (1392). بررسی لحن در تاریخ بیهقی. کهن نامه ادب فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 4، شماره 3، ص.ص. 139-113.
5- سبز علی‌پور، جهاندوست. (1388). تکرار بلاغی، اهمیت و لزوم بازنگری آن. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 52، ص. ص. 103-81.
7- ---------------. (1379). بوستان. تصحیح محمد خزائلی. تهران: فخر رازی.
8- سیف، عبد الرضا وغیبی، سید محمود رضا. (1388). بررسی و تحلیل ساختاری شعر نظامی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 1، شماره 1، ص 101-81.
9- شمیسا، سیروس. (1367).آشنایی با عروض و قافیه. تهران: فردوس.
10- ---------. (1378). نگاهی تازه به بدیع. تهران: فردوس.
11- صفوی، کورش. (1390). از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سوره مهر.
12- عطار، فریدالدین. (1378). منطق‌الطیر. به اهتمام سید صادق گوهرین. تهران: علمی و فرهنگی.
13- عنصر المعالی، کیکاووس بن اسکندر. (1371). قابوس‌نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: علمی و فرهنگی.
14- قویمی، مهوش. (1383). آوا و القا. تهران: هرمس.
15- کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه و تاج‌آبادی، فرزانه و. اسماعیلی‌متین، زهراو خوردبین، سارا. (1395). واج آرایی کلمات فارسی با ساخت هجایی. جستارهای زبانی، شماره 1، ص. ص. 107-81.
16- کرمی، محمد حسین و حسام‌پور، سعید. (1383). واج‌آرایی و تکرار در شعر خاقانی. دو فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 3، ص. ص. 161-137.
ابتدای صفحه